O selu i okolini

Selo leži po širokim i plećatim kosama i stranama ispod brda Galiča, Visa, Kamenite i oko rečice Rijeke i potoka Carevića, koj izviru ispod Galiča. Najviši vrh je brdo Vaskova Glava (622 m) u zapadnom delu seoskog atara. Ova sredina odlikuje se izuzetnim ekološkim i pejzažnim vrednostima, kao što su doline planinskih reka i potoka, sa jasno izraženim agrarnim, šumskim i livadskim ekosistemima, bogatim raznovrsnim lekovitim biljem, šumskim plodovima. Zbog brojnih životinjskih vrsta selo je poznata destinacije za mnoge lovce.
Selo je poznato po kneginji Ljubici, ženi kneza Miloša Obrenović, koja je rođena sredinom septembra 1788. godine u Srezojevcima, od plemena Vukomanovića. Kum na venčanju sa knezom Milošem koje bilo 1806. godine bio je Karađorđe, stari svat Lazar Mutap, a ručni dever Nikola Milićević Lunjevica. Bila je poznata kao izuzetno skromna i odmerena, pravdoljubiva, stroga i samosvesna žena, veliki rodoljub i veoma voljena u narodu.
Savremenici su zabeležili da je bila srednjeg rasta, lepa i radna, veoma razumna i prema svima dobra. Ne zaboravljajući svoje poreklo, kada je htela – umela je da pokaže ko je i šta je. Poznato je da je gajila ogromnu ljubav prema svom narodu i otadžbini. Stoga nije čudo što je na samrti poručila Mihailu: “Sine, majka te ostavlja u amanet narodu tvome koji je dokazao da te ljubi. Ljubi, sine i ti svoj narod više nego samog sebe!”
Uz svog muža, Ljubica je u 19. veku svakako bila najpopularnija i najpoznatija ličnost u srpskom narodu.
Svake godine se tradicionalno odrzavaju dani Kneginje Ljubice u selu Vraćevšnici, opština Gornji Milanovac.
Na obodu sela na planini Jeljen (deo sela Gornja Gorevnica) svake godine se tradicionalno održavaju moto-kros trke gde se okuplja veliki broj ljubitelja te vrste sporta.

Teočin se nalazi na južnoj podgorini Rajca, na prostranoj površi dinarskog pravca. Atar Teočina je brdsko-planinske prirode i sa svih strana je opkoljen šumom, jer je selo nastalo u krčevinama. U ovom selu je rođen ustanički vojvoda Milić Drinčić. Najbliža prodavnica sa kafanom se nalazi u ovom selu.

Savinac je maleno selo koje je dobilo po legendi koja kaže da je nekada davno, tuda prošao Sveti Sava, i da se i danas u kamenu može videti otisak kopita njegovog konja. Ovde je knez Miloš Obrenović 1819. godine podigao svoju prvu zadužbinu, crkvu Svetog Save u spomen svoje supruge kneginje Ljubice, u kojoj se nalaze mošti Mine Vukomanović, ćerke Vuka Karadžića i mošti Obrena Martinovića, oca vojvode Milana Obrenovića. Na Savincu se nalaze dva izvora mineralne vode u koritu reke Dičine, Svetinja i Mlačac.
Svake godine na Savincu se odrzavaju Savinački dani i likovna kolonija Mina Vukomanović Karadžić.
Na Savincu, preko puta porte crkve Svetog Save održava se tradicionalna manifestacija Savinački dani, u okviru koje se organizuje i takmičenje u spremanju lovačkog gulaša. Manifestacija se organizuje poslednjeg dana likovne kolonije, koja se više od 20 godina održava u čast Mini Vukomanović Karadžić. Na Savincu se nalazi restoran nadeleko poznat po svojim kobasicama.

Takovo je naselje u opštini Gornji Milanovac, u Moravičkom okrugu, smešteno između Dičine i Klatičevačke reke.
Takovo je čuveno kao mesto u kome je Miloš Obrenović podigao Drugi srpski ustanak, na Cveti 23. aprila 1815. godine.
Znamenito mesto “Takovski grm” je istorijski kompleks na prostoru od nekoliko hektara, koji obuhvata građevine i spomenike vezane za podizanje Drugog srpskog ustanka. Takovski grm, pod kojim je podignut Drugi srpski ustanak, srušio se 1901. godine. Nedaleko od mesta gde je postojao stari, danas se nalazi hrast koji je knez Mihailo Obrenović osveštao za “naslednika” još 1867. godine. Delovi starog Takovskog grma danas se nalaze u Muzeju Drugog srpskog ustanka u Takovu, crkvi u Gornjem Milanovcu i Miloševom konaku u Beogradu. Spomenik Drugom srpskom ustanku (Milošu Obrenoviću) podignut je 1887. godine, pored nekadašnjeg starog Takovskog grma, na mestu gde je knez Miloš Obrenović ustanicima dao zakletvu.
Crkva brvnara u Takovu je jedna od najstarijih građevina ove vrste u Srbiji. Podignuta je 1795. godine, na mestu starije građevine iz 1724. godine. Jedna je od najstarijih građevina crkvene arhitekture ovog tipa u Srbiji. Istovremeno je jedna od najpoznatijih, jer je vezana za događaje iz ustaničkog perioda. Nakon sloma Prvog srpskog ustanka Miloš Obrenović je odlučio da ostane u Srbiji, pa se predao Turcima ispred takovske brvnare. Na Cveti 1815. godine, nakon što je u Takovu objavljen istorijski dogovor za podizanje Drugog srpskog ustanka, Miloš i ustanici su došli u crkvu, gde je održana liturgija i obavljen pričest ustaničkih vođa. Ispred crkve knez Miloš je održao poznati govor oglašavajući ustanak. Crkva je obnovljena 1935. godine i do današnjeg dana sačuvala je svoj oblik. U selu postoje prodavnice, kafana/restoran i pošta.

Koštunići se nalaze na obroncima planine Suvobor, u slivu četiri reke. Po svojoj površini predstavlja najveće selo u opštini Gornji Milanovac.
U Koštunićima se nalazi spomen dom Živojina Mišića koji predstavlja istorijski muzej posvećen Kolubarskoj bici i generalu Živojinu Mišiću. Pored oružja, slika i eksponata iz Prvog svetskog rata, muzej poseduje i reljefni prikaz sa rasporedom snaga I armije u Kolubarsko-suvoborskoj bici, kao i karte sa prikazom ofanzivnih i defanzivnih faza.
Crkva brvnara u Koštunićima jedna je od najskromnijih brvnara u Srbiji. Sagrađena je u prvoj polovini XIX veka i posvećena je Svetoj Petki. Arhitektonski je jednostavna, a krov je nizak, pokriven crepom. Na ikonostasu se uzdiže slikani krst od drveta. Ornamentike ima jedino na vratima.
U selu se nalazi sportsko rekreativni centar sa terenima za fudbal, odbojku, kosarku, restoran, kao i jezero namenjemo kupačima.

Pranjani je naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu.
Najpoznatije je po dve manifestacije koje se održavaju svake godine, i to Rakijada u Pranjanima i Sabor violine, kao i po čuvenoj akciji spasavanja americkih pilota u drugom svetskom ratu.
Operacija Vazdušni most je najveća akcija spašavanja savezničkih snaga iza neprijateljskih linija u Drugom svetskom ratu izvedena je u Srbiji. Spašavanje savezničkih pilota izvedeno je od strane avijacije SAD u saradnji sa Jugoslovenskom vojskom u Otadžbini generala Dragoljuba Mihailovića. Četnici su na taj način spasili više od 500 savezničkih pilota, koje su Nemci oborili iznad Jugoslavije. Najveći broj pilota je evakuisan sa improvizovanog aerodroma u selu Pranjani 1944. godine. U američkim vojnim krugovima ova spasilačka misija poznata je kao: Operation Halyard. Operacija Vazdušni most smatra se za jednu od najuspešnijih spasilačkih misija iza neprijateljski linija u istoriji ratova.

Ravna gora je slikovita visoravan na planini Suvobor, prekrivena livadama, šumama i pašnjacima. Na ovoj visoravni izviru tri reke, a posebnost čine dve pećine – Suva i Mokra, i vidikovac “Babina glava”. Mokra pećina dugačka je oko 340 metara i predstavlja prirodno geološki lokalitet iz koga izvire kristalna voda rečice Grab, koja sa obližnjom Bukovačom spajanjem rađa reku Čemernicu.
Na Ravnoj gori devedesetih godina 20. veka podignut je spomen kompleks sa ciljem da se očuva uspomena na Jugoslovensku vojsku u otadžbini, predvođenu armijskim generalom i vojnim ministrom Dragoljubom Mihailovićem. Kompleks čine spomenik generalu Draži Mihailoviću, izgrađen u bronzi, crkva Svetog Đorđa i spomen dom, u kome se nalaze muzej, biblioteka sa čitaonicom i sala za predavanje i kongrese.
Kamen temeljac za crkvu Svetog Đorđa, posvećenu zaštitniku ratnika Svetom Đorđu, osveštan je i položen maja 1995. godine, a radovi su počeli 1996. godine. Crkva, zvonara i kapija završeni su 1998. godine.

Ovčarsko-kablarska klisura je usečena između planinskih masiva Ovčara i Kablara. Dugačka je oko 20 km i odlikuje se strmim stranama i uklještenim meandrima Zapadne Morave. Morava je pregrađena branama pa su formirana dva veštačka jezera na hidrocentralama Ovčar banja i Međuvršje. Najveća dubina klisure je 710 m. Klisura je pod zaštitom države kao predeo izuzetnih odlika I kategorije.
Klisura je poznata i po mnogobrojnim Ovčarsko-kablarskim manastirima koji su smešteni na levoj i desnoj obali reke. Postoji deset srednjovekovnih mananastira (mala Sveta Gora) koji predstavljaju izuzetno atraktivan i značajan spomenički kompleks, jedinstven po mestu na kome se nalazi, ali i vremenu u kome je nastao. Uz reku se nalazi i Ovčar banja, poznata po svojim lekovitim termalnim izvorima i prelepim bigrenim slapovima.
Iznad klisure na vrhu Kablara se nalazi jedan od najlepših vidikovaca sa koga se pruža prelep pogled na meandre reke Zapadne Morave i prirodu koja je okružuje.